استفاده از تلفن همراه در جامعه كنوني و با پيشرفت علم و فن‌آوري اجتناب ناپذيراست و نگراني ها درباره اثرات امواج تلفن همراه بر سلامت انسان با رشد بيش از حد تلفن‌هاي همراه بيشتر شده است.

اگرچه بعضا گزارش‌هاي ضد و نقيضي درباره اثرات امواج تلفن همراه و ميزان جدي بودن مخاطرات آن از سوي مراكز تحقيقاتي مختلف كه بعضا به سفارش شركت‌هاي بزرگ سازنده تلفن همراه در اين زمينه تحقيق مي‌كنند، منتشر مي‌شود؛ ولي به زعم اغلب كارشناسان، با توجه به ماهيت و تاثيرات شناخته شده امواج الكترومغناطيسي در طول موج‌هاي مختلف بر سيستم‌هاي بيولوژيك نمي‌توان خطرات تلفن همراه و تجهيزات مربوط به آن را انكار كرد، اگر چه نتايج چنين تحقيقاتي و انتشار آن مطمئنا براي توليدكنندگان و شركت‌هاي ارتباطاتي كه منظور اقتصادي دارند، چندان خوشايند نيست!

البته از طرف ديگر، نبايد اين واقعيت را هم فراموش كرد كه چنين خطراتي در استفاده از بسياري از تجهيزات مثل سيستم‌هاي الكترونيكي و الكتريكي از تلويزيون و رايانه، اجاق‌هاي ماكروويو و ... با كاربري‌هاي روزانه گرفته تا تجهيزات پرتونگاري و پرتودرماني و سيستم‌هاي رادار و دكل‌هاي انتقال برق هم وجود دارد كه هيچ گاه مانعي براي استفاده از آنها نبوده‌اند و مهم، برخورد علمي و آگاهانه با دستاوردهاي فن‌آوري‌هاي جديد و به حداقل رساندن خطرات و آسيب‌هاي اجتناب‌ناپذيري است كه ممكن است در وراي فوايد و كاربردهاي هر محصول و دستاورد تكنولوژيك و فني وجود داشته باشد.

در سال‌هاي اخير به موازات گسترش روزافزون استفاده از تلفن همراه و توجه مراكز تحقيقاتي دنيا به اين مقوله پژوهشگران ايراني نيز در دانشگاه‌ها و مراكز پژوهشي مختلف، تحقيقاتي را در اين حوزه آغاز كرده و از ابعاد مختلف به بررسي آسيب‌هاي احتمالي پرتوهاي الكترومغناطيسي تلفن همراه بر بافت‌هاي زنده و تجهيزات الكتريكي و الكترونيكي آن انجام داده‌اند كه از جمله آنها تحقيقاتي است كه در مركز تحقيقات بيوشيمي - بيوفيزيك دانشگاه تهران به سرپرستي دكترعلي اكبر موسوي موحدي انجام شده و نتايج جالب توجهي در زمينه اثرات ميدان‌هاي الكترومغناطيسي خصوصا امواج تلفن همراه بر سيستم‌هاي زيستي در پي داشته است.


اشعه الكترومغناطيسي بايد در صنعت به صورت بهينه استفاده شود

دكترعلي اكبر موسوي موحدي، استاد و پژوهشگر برجسته مركز تحقيقات بيوشيمي - بيوفيزيك دانشگاه تهران(IBB) در گفت‌و‌گو با خبرنگار پژوهشي خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) با بيان اين‌كه پرتو‌هاي الكترومغناطيسي داراي استفاده‌هاي مثبت و منفي هستند، گفت: امواج و ميدان‌هاي الكترومغناطيسي كه در گستره وسيعي از انرژي و فركانس‌ها با خواص متفاوت ساطع مي‌شوند، نقش مثبت و منفي در زندگي جانداران و گياهان ايفا مي‌كنند. اين اشعه هم در طبيعت و هم در صنعت موجود است، با اين تفاوت كه وجود اشعه الكترومغناطيسي در طبيعت بهينه بوده ولي بايد در صنعت به صورت بهينه استفاده شود.

معاون پژوهشي سابق دانشگاه تهران از تلفن‌هاي همراه به عنوان يكي از پرمصرف‌ترين تجهيزات داراي امواج الكترومغناطيس ياد كرد و گفت: نقش منفي ميدان‌هاي الكترومغناطيسي و اثرات سوء آن بر سيستم‌هاي زيستي به دليل عدم دستورالعمل معين، آموزش صحيح بهره‌برداري و استفاده بهينه از سيستم‌هاي ارتباطي و مخابراتي به ويژه عدم آشنايي كاربران از تداخل و تزاحم‌هاي استفاده همزمان تلفن همراه با وسايل ديگر مانند رايانه، ميكروفر، تلويزيون، استفاده از داروهاي خاص يا داشتن بيماري و ... است.


ميدان الكترومغناطيسي تلفن همراه، نقش تخريبي در ارگانيسم‌ها، بافت‌ها، سلول‌ها، پروتيين‌ها و آنزيم‌ها دارد

اين استاد بيوشيمي فيزيك تصريح كرد: اثر سوء ميدان‌هاي الكترومغناطيسي به ويژه ميدان تلفن همراه به صورت فزاينده نقش تخريبي در بدن، ارگانيسم‌ها، بافت‌ها، سلول‌ها و ماكروملكول‌هاي حياتي مانند DNA، پروتيين‌ها و آنزيم‌ها خواهد داشت.


نبايد به تلفن همراه به عنوان وسيله‌اي بي خطر نگاه كرد


تلفن همراه بايد همانند مصرف دارو، محدود و با دوز مشخص استفاده شود


يك فرد تنها ساعاتي از روز را مي‌تواند از تلفن همراه استفاده كند

دكتر موسوي موحدي با بيان اين كه در حال حاضر سيستم‌هاي تلفن همراه داراي فركانس 940 مگا هرتز است كه به بيشتر بافت‌هاي بدن از جمله مغز و حتي گوشت و ماهيچه‌ها آسيب مي‌زند، ابراز عقيده كرد كه نبايد به تلفن همراه به عنوان وسيله‌اي بي خطر نگاه كرد و هر كس هر اندازه كه تمايل داشت از آن استفاده كند؛ بلكه كاربرد تلفن همراه بايد همانند مصرف دارو، محدود و كنترل شده و اصلاحا داراي دوز مشخص باشد؛ به طوري كه يك فرد تنها ساعاتي از روز را مي‌تواند از موبايل استفاده كند و پس از آن حق استفاده دوباره از آن را نخواهد داشت.


دوز استفاده از تلفن همراه براي مبتلايان به بيماري‌هاي گوناگون متفاوت است

استاد مركز تحقيقات بيوشيمي - بيوفيزيك دانشگاه تهران تصريح كرد: مساله مهم ديگري كه بايد مورد توجه محققان قرار بگيرد، دوز مشخص استفاده از موبايل براي مبتلايان به بيماري‌هاي گوناگون است؛ مثلا، ميزان استفاده از تلفن همراه در افراد ديابتي كه در برابر امواج آسيب‌پذيرتر از افراد سالم هستند بايد متفاوت باشد.

دكتر موسوي موحدي در ادامه با اشاره به تحقيقات پژوهشگران مركز بيوشيمي - بيوفيزيك دانشگاه تهران در زمينه «اثرات ميدان الكترو مغناطيسي تلفن همراه (940 MHz) روي هموگلوبين خون» به ايسنا گفت: در اين تحقيق، امواج موبايل را به مدت 20 تا 60 دقيقه بر روي هموگلوبين عادي و بيمار تابانديم، سپس ساختار و عملكرد مولكول هموگلوبين را كه وظيفه حياتي حمل اكسيژن از ريه به بافت‌ها را بر عهده دارد مطالعه كرديم. يافته‌هاي تحقيق نشان داد اندركنش ميدان الكترومغناطيسي تلفن همراه با هموگلوبين موجب تغييرات ساختاري در آن و كاهش پيوند اكسيژن با پروتيين مي‌شود.

وي توضيح داد: اختلال در عملكرد هموگلوبين، موجب آزاد سازي اكسيژن بيشتر در بافت و در نهايت بروز ناهماهنگي در واكنش‌هاي بدن مي‌شود.


پرتوهاي تلفن همراه، ساختار و عملكرد هموگلوبين خون را دگرگون مي‌كند

اين استاد بيوشيمي فيزيك تاكيد كرد: اثرات سوء تغيير ساختاري هموگلوبين خون تحت تاثير امواج تلفن همراه تنها به آزادسازي بيش از حد اكسيژن در بافت محدود نمي‌شود، بلكه بر ساير وظايف هموگلوبين هم تاثير منفي مي‌گذارد.

دكتر موسوي موحدي با اشاره به اين‌كه همين پديده در بررسي اثرات امواج در بيماران تالاسمي هم مشاهده شد، تصريح كرد: در اين مورد از نظر ساختار هموگلوبين، ساختمان سوم آن كه عامل اصلي عملكردهاي اين مولكول است، دچار تغيير شد.

وي خاطرنشان كرد كه به زودي اين مقاله در يكي از ژورنال‌هاي بين‌المللي به چاپ خواهد رسيد.


پرتوهاي تلفن همراه موجب پارگي رشته‌هاي DNA مي‌شود


پاره شدن رشته‌هاي DNA بسياري از بيماري‌ها را به دنبال دارد

موسوي موحدي ادامه داد: البته پژوهش هاي ديگري توسط ديگر محققان صورت پذيرفته است و اثر اشعه الكترو مغناطيسي تلفن همراه روي ساختار پروتيين‌ها، آنزيم‌ها و DNA نشان داده كه اشعه موبايل موجب پارگي رشته‌هاي DNA مي‌شود و به طور كلي بحث توارث و ژن را درگير مي كند.


استفاده همزمان از تلفن همراه با مايكروفر يا رايانه اثرات سوء امواج تلفن همراه را تشديد مي‌كند


بدترين شكل تداخل در استفاده همزمان از موبايل و مايكروفر است

اين استاد دانشگاه تهران در گفت‌و‌گو با ايسنا افزود: پاره شدن رشته‌هاي DNA بسياري از بيماري‌ها را به دنبال دارد كه يكي از مهمترين آنها بيماري سرطان است كه امكان دارد اين بيماري به علت درگيري DNA به نسل‌هاي بعدي هم منتقل شود.


استفاده از تلفن همراه در مكان‌هاي مسقف و شهرهاي آلوده همانند تهران دوز خاصي دارد

وي در عين حال بر اثرات تداخل استفاده از تلفن همراه و وسايل ديگر مانند مايكروفر، كامپيوتر و همچنين مصرف داروهاي مختلف را بسيار حائز اهميت دانست، تصريح كرد: تداخل استفاده از تلفن همراه و وسايل ياد شده اثرات سوء امواج تلفن همراه را تشديد مي‌كند.


آسيب‌هاي امواج تلفن همراه در شهرهاي آلوده بيشتر است

دكتر موسوي موحدي با بيان اين كه بدترين شكل تداخل در استفاده همزمان از تلفن همراه و مايكروفر است، تصريح كرد: از سوي ديگر شرايط استفاده از تلفن همراه در اثرات آن تعيين كننده است به عنوان مثال استفاده از تلفن همراه در مكان‌هاي مسقف و شهرهاي آلوده همانند تهران دوز خاصي را طلب مي‌كند كه اميدواريم با شروع تحقيقات بتوان دوز استفاده از موبايل براي هر فرد مانند زن، مرد، كودك و غيره مشخص كرد.


بدترين شكل مكالمه، قرار دادن تلفن هنگام كنار گوش است


قرار دادن تلفن همراه در كمر، آسيب‌هاي جدي به دستگاه تناسلي انسان وارد مي‌كند

وي درباره محل قرار دادن تلفن همراه نيز به خبرنگار ايسنا گفت: بدترين شكل اين مساله، قرار دادن تلفن كنار گوش هنگام صحبت كردن است و البته قرار دادن در كمر هم آسيب‌هاي جدي به دستگاه تناسلي انسان وارد مي‌كند.


تلفن همراه در مواقع عدم استفاده بايد بيش از يك متر با كاربر فاصله داشه باشد


صحبت با تلفن همراه بايد در فضايي باز و حداكثر به مدت يك دقيقه باشد


بهترين حالت در هنگام پياده روي گذاشتن تلفن همراه داخل كيف است

دكتر موسوي موحدي با بيان اين‌كه تلفن همراه در مواقع عدم استفاده بايد بيش از يك متر با كاربر فاصله داشه باشد، تصريح كرد: صحبت با تلفن همراه بايد در فضايي باز و حداكثر به مدت يك دقيقه باشد. بهترين حالت در هنگام پياده روي هم گذاشتن تلفن همراه داخل كيف و البته بهترين حالت ممكن خاموش كردن است!


بايد با سرمايه‌گذاري مناسب در زمينه اثرات ميدان‌هاي مغناطيسي روي انسان و محيط زيست تحقيق شود


وزارت ارتباطات بخشي از بودجه خود را صرف تحقيقات در زمينه اثرات تلفن همراه بر سلامتي شهروندان كند

استاد مركز تحقيقات بيوشيمي ــ بيوفيزيك دانشگاه تهران در پايان با تاكيد بر اين كه در صنعت بايد با سرمايه‌گذاري مناسب در زمينه اثرات ميدان‌هاي مغناطيسي روي انسان و محيط زيست تحقيق شود، ابراز اميدواري كرد كه وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات هم بخشي از بودجه خود را صرف تحقيقات در زمينه اثرات تلفن همراه بر سلامتي شهروندان كرده و دوز موبايل را براي هر فرد و يا بيمار تعيين كند.